Wandale i wandalizm

2024 Autor: Sherilyn Boyd | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-16 09:39

Angielskie słowo wandalizm wywodzi się z francuskiego słowa, wandalizmPo raz pierwszy ukazał się w druku w 1794 r., kiedy biskup Blois, Henri Grégoire, umieścił ten termin w raporcie o chaosie, a zwłaszcza o zniszczeniu sztuki, które miało miejsce podczas Rewolucji Francuskiej.

Wandalizm sama była modyfikacją wandal, słowo, które w języku angielskim pochodzi z połowy XVII wieku, kiedy zostało użyte do opisania osoby, która niszczy rzeczy piękne i godne szacunku.

Wandal z dużym V używano również w języku angielskim od połowy XVI w. jako nazwa plemienia Niemców, którzy splądrowali starożytnego Rzymu i wywodzi się z łaciny Vandalus, który pochodził z Proto-germańskiego * wandljaz (czyli "wędrowiec").

Wandale zostały znalezione w całej południowej Skandynawii przed Upadkiem Rzymu. W końcu wyemigrowali na południe, a do drugiego wieku w wieku A.D. nabyli ziemię w dzisiejszej Rumunii (wówczas nazywanej Dacią).

Wandale mieli jednak własne problemy i około 375 akrów, Hunowie najechali ze wschodu. Pochodzący ze stepów Azji Środkowej między górami Atlai (dziś na skrzyżowaniu Chin, Kazachstanu, Mongolii i Rosji) i Morzem Kaspijskim (na wschód od Kaukazu) Hunowie brutalizowali Europę Wschodnią i są postrzegani przez wielu jako katalizator Wielkiej Migracji (376-476 AD), kiedy wiele germańskich plemion, w tym Wandali, wcisnęło się głębiej w rzymskie imperium, aby uciec.

Wraz z migracją pojawiły się tymczasowe sojusze między Rzymianami a plemionami germańskimi, które ostatecznie rozpadły się. Jako takie, przez 406 A.D., Wandale przekroczyli Ren i najechali Galię i ostatecznie Półwysep Iberyjski. Przez następną dekadę Vandale walczyły z innymi plemionami germańskimi i nawzajem się zjednoczyły, by walczyć z siłami rzymskimi w południowej Hiszpanii.

Wkrótce potem, w 429 A.D., Wandale przejęli kontrolę nad rzymskimi gospodarstwami w Afryce Północnej (według niektórych historyków, przy wsparciu przywódców w Rzymie, który był w sprzeczności z gubernatorem Afryki Północnej). Chociaż traktat pokojowy został podpisany z Rzymem w 435 r., W 439 r., Wandale rozszerzyły się na Kartaginę i ostatecznie zajęły Sycylię, Korsykę i Maltę, między innymi europejskimi gospodarstwami.

W 455 r. A. Rzym, Rzym złamał umowę z genem Wandal króla, więc pomaszerował do Rzymu. Według kronikarza Prospera Akwitanii osłabione miasto nawet nie próbowało walczyć. Zamiast tego doszło do podobnego porozumienia, że Wandale mogli wejść do miasta i splądrować go, bez sprzeciwu, dopóki nie zgodzili się nikogo zabić ani spalić. Zgodnie z zaleceniami, Vandale spędzili następne dwa tygodnie, zabierając wszystko, co nie zostało przybite (i więcej niż kilka rzeczy, które były, na przykład rozbierając brązowe dachówki w Świątyni Jowisza Optimusa Maximusa) i, prawdopodobnie, zniszczyli sporo pięknych i czcigodnych elementów w procesie - stąd określenie.

Należy jednak zauważyć, że dziś jest spór o to, czy plądrowanie miasta było tak spokojne, jak Prosperowi. Chociaż taka umowa mogłaby zostać zawarta, bizantyjski historyk Procopius odnotował kościół, który został spalony, podczas gdy Wandale ulegali wandali, a Victor Vita odnotował dużą liczbę statków przewożących jeńców z Rzymu po zwolnieniu miasta, które wówczas sprzedawany jako niewolnicy w Afryce.

Dodatkowe fakty:

• Wandalowe fortuny wkrótce spadły po tym, jak splądrowali Rzym, a do 533 r. A.D. cesarz bizantyjski Justynian I zaatakował terytorium Wandali w Afryce Północnej. Ich ostatni król, Gelimer, został schwytany w 534 r. A.D. i wysłany z powrotem do Konstantynopola.
• Angielskie słowo łup, co oznacza, że towary zostały zabrane wrogowi, datuje się dopiero na rok 1788 i jego początki są związane ze słowem hindi lut, sam związany z sanskrytem lotram, co oznacza "skradzioną własność". To z kolei pochodzi od Proto-indoeuropejskiego * reupu, co oznacza "wyrwać".
• Grabież jako rzeczownik i czasownik sięgają połowy 1600 roku i niemieckiego słowa plunderen. W języku średnio-niemieckim początkowo oznaczało to "odbiór artykułów gospodarstwa domowego".
• Początki słowa chuligan nie są dobrze znane, choć istnieją spekulacje, że pochodzi od bawarskiego słowa Huddellump, co oznaczało "ragamuffin". Pierwsze słowo stało się popularne w amerykańskim angielskim w 1871 roku, kiedy oznaczało to młodego kryminalistę lub ulicznego awanturnika, a niektóre z najwcześniejszych przypadków być może odnoszące się do "Gangu Hoodlum", który istniał w San Francisco pod koniec lat 60..